Strategiczny Plan Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej

Edukacja ekologiczna ze strategicznym planem. Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi prace nad Strategicznym planem działań w zakresie edukacji ekologicznej. To dokument, który będzie prezentować ramy wdrożeniowe działań z obszaru edukacji ekologicznej, w tym klimatycznej, uwzględniających treści dotyczące ochrony środowiska i klimatu ujęte w Polityce Ekologicznej Państwa 2030.

EDUKACJA EKOLOGICZNA CEL STRATEGICZNY:

Środowisko i edukacja. Rozwijanie kompetencji ekologicznych społeczeństwa.

EDUKACJA EKOLOGICZNA CELE OPERACYJNE:

1. Określenie długoterminowych celów edukacji ekologicznej i klimatycznej, sposobu ich realizacji i pomiaru skuteczności działań;
2. Wskazanie priorytetowych obszarów tematycznych oraz kluczowych grup społecznych i zawodowych dla działań z zakresu edukacji ekologicznej i klimatycznej;
3. Zaplanowanie efektywnego finansowania powyższych działań z wykorzystaniem środków krajowych i europejskich.

Cele edukacji ekologicznej, zgodnie z Deklaracją z Tbilisi (1977) są następujące:

1. Uświadomienie – czyli pomoc różnym grupom społecznym w uświadomieniu sobie globalnego charakteru środowiska;
2. Dostarczenie wiadomości – pomoc w zdobywaniu wiadomości o środowisku i związanych z nim problemach;
3. Kształtowanie postaw – inspirowanie wyboru wartości i dostarczanie motywacji do zmiany postawy na przyjazną środowisku;
4. Nabycie kompetencji – kształcenie zdolności do określania i rozwiązywania problemów dotyczących środowiska;
5. Demokratyzacja – umożliwienie aktywnego uczestnictwa grupom społecznym i poszczególnym osobom w rozwiązywaniu problemów ekologicznych.

IDEA DOKUMENTU

Naszym założeniem jest stworzenie kompleksowego dokumentu, który wyznaczy kierunki działań w zakresie edukacji ekologicznej na wielu poziomach i to na lata. Przyjęliśmy więc następujące idee oparte o dostępne już w Polsce publicznie opracowania i analizę podobnych dokumentów obowiązujących w innych krajach. Strategiczny plan działań w zakresie edukacji ekologicznej będzie więc zakładał, że:

• Edukacja ekologiczna powinna być skierowana nie tylko do dzieci i młodzieży, ale także (a może nawet: przede wszystkim) do dorosłych, szczególnie tych decyzyjnych w kwestiach istotnych dla środowiska, społeczeństwa i gospodarki.
• Powinniśmy kłaść nacisk na zmiany praktyk społecznych, a istotnym wymiarem tych działań jest moderowanie społecznej dyskusji o możliwościach zmiany stylu życia ma bardziej zrównoważony (zwiększenie udziału mediów).
• Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna musi obejmować edukację formalną, nieformalną i pozaformalną. Każdy z komponentów edukacji ekologicznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in. z instytucjami naukowymi, organizacjami pozarządowymi oraz społeczeństwem obywatelskim.
• Edukacja ekologiczna musi być poparta dostępem do rzetelnych źródeł wiedzy o stanie środowiska, w szczególności poprzez prowadzenie badań, obserwacji i ocen stanu komponentów środowiska oraz kontynuację budowy i rozwijanie baz danych przestrzennych.
• Zmiana systemowa, wprowadzająca edukację ekologiczną i klimatyczną na wszystkich poziomach nauczania, powinna zostać dokonana w sposób interdyscyplinarny, z nastawieniem na długofalowe skutki. Za wzór może tu posłużyć proces informatyzacji i cyfryzacji szkoły. Edukacja informatyczna jest realizowana zarówno na wydzielonych zajęciach z informatyki, jak i podczas wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych na zajęciach innych przedmiotów. Wdrożenie edukacji informatycznej do szkół wpłynęło na rozwój tej dziedziny i dynamiczny rozrost związanej z nią gałęzi gospodarki, przyczyniając się do wyrównania różnic między stanem wiedzy i kompetencji w większych ośrodkach miejskich oraz poza nimi.
• Podobnie powinniśmy podejść do kształcenia „umiejętności ekologicznych i klimatycznych”, tak aby wraz z rozwojem i wdrażaniem zielonych technologii rozwijać również kompetencje społeczeństwa, w szczególności dzieci i młodzieży.
• Wsparciem dla realizacji działań w obszarze edukacji ekologicznej powinien być wykorzystanie zamówień publicznych – w szczególności podjęcie odpowiednich działań edukacyjnych, zwiększających świadomość zamawiających, przedstawicieli instytucji kontrolnych w zakresie istniejących problemów środowiskowych, ich znaczenia, a także potrzeby i sposobu uwzględniania tych kwestii w ramach prowadzonych postępowań.

Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna wymaga równoległego prowadzenia działań w zakresie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej, we wszystkich obszarach tematycznych objętych strategią. Każdy z wyżej wspomnianych komponentów edukacji ekologicznej i klimatycznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in. 
•    organami administracji rządowej i samorządowej, 
•    instytucjami oświatowymi i naukowymi, 
•    instytucjami zarządzającymi obszarami cennymi przyrodniczo, 
•    mediami, 
•    organizacjami pozarządowymi 
•    reprezentantami lokalnych społeczności. 

HARMONOGRAM PRAC

Założyliśmy, że Strategiczny plan działań w zakresie edukacji ekologicznej zostanie sporządzony modelu partycypacyjnym z udziałem istotnych, w kontekście jego realizacji i celów, instytucji, organizacji i osób.

W pracach nad dokumentem, Ministerstwo Klimatu i Środowiska jest wspierane przez zespół ekspertów z zakresu edukacji ekologicznej. Dodatkowe informacje znajdą Państwo w zakładce: https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/zespol-ds-prac-nad-strategicznym-planem-dzialan-w-zakresie-edukacji-ekologicznej

2024 rok

• Opracowanie założeń dla planu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska we współpracy z innymi kluczowymi resortami –  punkt wyjścia do konsultacji;
• Przygotowanie i facylitacja dialogu z przedstawicielami kluczowych interesariuszy  – wypracowanie kluczowych rekomendacji do planu.

2025 rok

• Opracowanie wstępnej wersji Strategicznego Planu.
• Przekazanie projektu dokumentu do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych;
• Wprowadzenie zmian zgodnie z wnioskami z uzgodnień i konsultacji – przygotowanie ostatecznej wersji dokumentu;
• Przyjęcie Planu przez Radę Ministrów.

GENEZA

Przygotowanie Strategicznego Plan Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej jest zadaniem Ministra Klimatu i Środowiska zapisanym w „Polityce Ekologicznej Państwa 2030 – strategii rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej (PEP2030)”, przyjętej 16 lipca 2019 r.

Departament odpowiedzialny:

Departament Edukacji i Komunikacji, Wydział Edukacji Ekologicznej i Klimatycznej

Zespół ds. prac nad Strategicznym Planem Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej

W pracach nad tworzeniem Strategicznego Planu Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska jest wspierane przez zespół ekspertów z tego obszaru. Zespół roboczy został powołany zarządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 16 sierpnia 2024 r.

W skład powołanego zespołu wchodzą przedstawiciele departamentów MKiŚ, a także przedstawiciele świata nauki, eksperci i ekspertki z zakresu edukacji ekologicznej, klimatycznej, czy przyrodniczej. Ich zadaniem jest opiniowanie i konsultowanie działań MKiŚ, wsparcie merytoryczne, udział w spotakaniach konsultacyjnych etc.

W skład eksperckiej części Zespołu wchodzą:

• prof. dr hab. inż. Artur Badyda
• dr Anna Batorczak
• prof. dr hab. Ewa Bińczyk
• dr Magdalena Budziszewska
• dr hab. Beata Gola
• dr Katarzyna Iwińska
• dr Agnieszka Kozłowska
• dr Magdalena Ochwat
• dr Michał Pałasz
• prof. dr hab. Piotr Skubała
• dr hab. Iwona Wagner