Zbieranie śmieci i dbanie o środowisko
Każdy z nas już to widział – na zdjęciu albo w rzeczywistości – plaże zasypane odpadami, dryfujące po morzach i oceanach ławice plastiku, ryby i zwierzęta morskie ginące przez zjedzony plastik, lasy, brzegi jezior i rzek, trasy turystyczne pełne wyrzuconych śmieci. Nasza planeta tonie w odpadach.
Możemy coś z tym zrobić. Możemy się włączyć do akcji sprzątania śmieci.
Na świecie i w Europie każdego roku wytwarza się miliardy ton śmieci. Wszędzie obecne odpady zanieczyszczają środowisko, pogarszają jakość naszego życia oraz przyczyniają się do zwiększonej emisji gazów cieplarnianych, a co za tym idzie – zmian klimatycznych.
Odpady to surowce – gospodarka obiegu zamkniętego
Model gospodarki, jaki do tej pory znaliśmy oparty był na zasadzie „wykorzystać i wyrzucić”. Taki model, nazywany liniowym napędzał eksploatację zasobów naturalnych i produkował olbrzymie ilości odpadów, niszcząc środowisko naturalne w stopniu przekraczającym możliwości regeneracji ekosystemów naszej planety.
Gospodarka linearna, do której byliśmy przyzwyczajeni traktuje odpady jako ostatni etap cyklu życia produktu.
A przecież większość z nich można przetworzyć i użyć ponownie.
Odpowiedzią na sytuację, w której z jednej strony mamy coraz bardziej ograniczone zasoby naturalne Ziemi, a z drugiej emisję gazów cieplarnianych i zmiany klimatu, jest model gospodarki o obiegu zamkniętym, w którym produkty, materiały oraz surowce pozostają w obiegu tak długo, jak tylko jest to możliwe. Dzięki temu wytwarzanie śmieci jest minimalizowane i odpady – jeżeli już powstaną – traktowane są jako surowce wtórne.
Utracone surowce – co można wyprodukować z odpadów
Wiemy już, że odpady to surowce, które można ponownie wykorzystać. Przetwarzanie odpadów pomoże chronić środowisko i oszczędzać zasoby Ziemi, które są ograniczone. A co najważniejsze, możemy z tym coś zrobić. Przecież każdy z nas ma wpływ na jakość recyklingu odpadów, które wytwarza i to, gdzie te odpady trafiają. Prześledźmy przykłady tego, co można wyprodukować z różnych typów odpadów.
Korzyści z recyklingu plastiku
Recykling wyrobów plastikowych jest istotny ze względu na długi czas ich biodegradacji. Mogą one zalegać na składowiskach lub w środowisku naturalnym nawet przez kilkaset lat.
Przetworzenie tony plastiku, jak wyliczyli naukowcy pozwala oszczędzić 5774 kWh energii, 2,5 tysiąca litów ropy naftowej oraz 22 metry sześcienne składowiska odpadów. By jednak przetwarzać odpady najpierw trzeba je segregować – najlepiej już w gospodarstwie domowym.
Wszystkie odpady plastikowe można przetworzyć m.in. na folie, oleje opałowe. Z recyklingowanego plastiku można stworzyć nawet meble. Włókna z butelek plastikowych mogą posłużyć jako materiał do stworzenia polaru, popularnego materiału, z którego szyje się bluzy – np. z 35 plastikowych butelek wykonać można jedną, ciepłą bluzę na zimę.
Korzyści z recyklingu szkła
Szkło może być poddawane procesowi recyklingu praktycznie bez końca. Z 90% odzyskanego szkła można wytworzyć kolejne butelki, wazony i słoiki.
Szkło nie jest materiałem w znaczący sposób zagrażającym środowisku, ale jego przetworzenie pozwala zapobiec wytworzeniu szkodliwych substancji, które powstają podczas procesów produkcyjnych, pozwala też zmniejszyć emisję dwutlenku węgla.
Z odzyskanego szkła powstaje tzw. stłuczka szklana, która jest doskonałym suplementem dla wielu wyrobów. Jej stosowanie pozwala na oszczędność pieniędzy, ponieważ stłuczka szklana kosztuje mniej niż surowe materiały. Umożliwia oszczędność energii, ponieważ stłuczka topi się w niższej temperaturze niż surowe materiały. A oszczędzanie energii, to także redukcja emisji gazów cieplarnianych.
Korzyści z recyklingu papieru
Z 1 tony recyklingowanego papieru można wyprodukować tak potrzebne opakowania, gazety czy zeszyty, notatniki, a tym samym uratować 17 drzew. W samej Europie ponad 90% gazet drukowanych jest na recyklingowanym papierze. Podobnie przy produkcji opakowań tekturowych – również większość powstaje z makulatury.
Papiernie, wytwarzając papier w procesie produkcyjnym, zanieczyszczają powietrze, bo używają naturalnych surowców. Wykorzystując więc powtórnie 1 tonę papieru, oszczędzamy blisko półtora tysiąca litrów ropy, 26 tysięcy litrów wody, a także miejsce na składowisku.
Papier aby mógł zostać surowcem nie może być zanieczyszczony, dlatego zgodnie z nowym rozporządzeniem Ministra Środowiska, zostaną wprowadzone w Polsce oddzielne pojemniki do selektywnego zbierania tej frakcji odpadów.
Korzyści z recyklingu metali
Recykling metali może przynieść różne korzyści, w zależności od materiału, jaki poddamy przetworzeniu:
Stal – recykling stali jest tańszy niż pozyskiwanie surowej rudy metalu potrzebnej do produkcji stali. Przetworzenie tego materiału umożliwia znaczną redukcję zużycia energii w porównaniu z procesem produkcji z surowych materiałów. A produkcja stali z materiałów poddanych recyklingowi zmniejsza ilość gazów cieplarnianych uwalnianych do atmosfery w porównaniu z procesem produkcji z użyciem surowej rudy.
Segregując odpady aluminiowe, przyczyniamy się do zmniejszenia zatrucia środowiska. Aluminium jest bowiem surowcem, który można przetwarzać wielokrotnie, produkując z niego kolejne, nowe puszki. Przetworzone aluminium nie traci swoich właściwości, jego skład chemiczny nie różni się niczym od składu aluminium produkowanego z boksytu (wydobycie boksytu jest kosztowne, a złoża tego surowca są nieodnawialne). Jest taniej i bardziej ekologicznie – produkcja wtórnego aluminium jest tańsza o 60%. Wytworzenie jednej puszki z przetworzonych materiałów pozwala zaoszczędzić energię zasilającą odbiornik telewizyjny przez 3 godziny;
Każdy z nas ma na to wpływ
Nasze codzienne drobne, rutynowe czynności mają duże znaczenie. Przez wrzucenie odpowiednich odpadów do właściwego pojemnika zapobiegamy zbędnej emisji dwutlenku węgla i chronimy świat przed globalnym ociepleniem. Oszczędzamy też surowce naturalne i zasoby naszej planety, które są coraz bardziej ograniczone.
A co jeszcze możemy zrobić, żeby ograniczyć ilość śmieci w naszym otoczeniu?
Akcje zbierania śmieci – sprzątamy i edukujemy
Możemy włączyć się w akcję sprzątania świata. Brzmi bardzo globalnie, ale działania prowadzi się lokalnie. W różnych częściach naszego kraju organizowane są akcje sprzątania śmieci. Wolontariusze, szkoły, organizacje, firmy odpowiedzialne społecznie, angażujące się w ochronę środowiska wyznaczają sobie czas i miejsce, gdzie będą zbierać pozostawione przez innych odpady. Najczęściej sprzątają w ten sposób miejsca masowo odwiedzane przez turystów – góry, plaże, brzegi rzek i jezior, popularne deptaki.
Takie działania mają wymiar społeczny – ludzie spędzają razem czas mając poczucie, że robią coś wartościowego, ale też edukacyjny – uczestnicy i przypadkowi świadkowie takich działań uczą się co się powinno robić z odpadami, jak bardzo szkodliwe jest zanieczyszczanie środowiska i jakie koszty i duży nakład pracy to powoduje.
W jaki sposób można się włączyć w takie działania?
Wystarczy poszukać za pomocą przeglądarki internetowej akcji sprzątania śmieci, poszukać w portalach społecznościowych. Tych akcji organizuje się na tyle dużo, że każdy może znaleźć coś w swoim otoczeniu. Może też zainicjować taką akcję sam, zorganizować grupę zainteresowanych osób i stać się jej lokalnym liderem.
Na przykład Ministerstwo Środowiska od marca do czerwca 2018 roku zapraszało do udziału w ogólnoeuropejskiej akcji Let’s Clean Up Europe! – Posprzątajmy Europę! (LCUE) w ramach Europejskiego Tygodnia Redukcji Odpadów (European Week for Waste Reduction – EWWR).
Celem tych działań było zachęcanie wolontariuszy do organizowania akcji sprzątania na obszarach zurbanizowanych lub naturalnych, które zostały zanieczyszczone przez zostawianie odpadów. Na stronie Ministerstwa Środowiska link do formularza rejestracyjnego, a po zarejestrowaniu się otrzymać instrukcję jak zorganizować swoją akcję sprzątania i materiały promocyjne LCUE, które można było wykorzystać w celu promocji swojego wydarzenia.
Fundacja „Nasza Ziemia” organizowała we wrześniu tego roku 25. Jubileuszową Akcję Sprzątanie świata – Polska „Akcja – segregacja!”. Po zarejestrowaniu na stronie fundacji można było liczyć na wskazówki organizacyjne, imienny certyfikat uczestnictwa w Jubileuszowej Akcji Sprzątanie świata – Polska (dla gminy, placówki, poszczególnych zarejestrowanych grup i klas, a także wskazanych osób-koordynatorów działań np. w poszczególnych klasach), publikację autorskiej relacji z przebiegu Akcji oraz raport końcowy z informacjami o efektach wydarzenia.
W lipcu 2018 ponad siedem tysięcy wolontariuszy akcji Czyste Tatry zniosło z gór 420 kg śmieci. Czyste Tatry to coroczna akcja, która ma uwrażliwić turystów na problem zaśmiecania szlaków. Akcję sprzątania Tatr organizuje Stowarzyszenia Czysta Polska. Każdy uczestnik przed wyjściem na szlak otrzymywał m.in. worki na śmieci, rękawice ochronne i krem z filtrem, który w górach przy słonecznej pogodzie jest niezbędny. Zapisy wolontariuszy odbywały się przez stronę internetową akcji.
W kwietniu 2018, jak co roku, wolontariusze spotkali się też w rezerwacie Beka, aby posprzątać śmieci pozostawione przez nielegalnych turystów, kłusowników, bursztyniarzy, a także te wyrzucone przez sztorm. Akcję koordynowało kierownictwo rezerwatu.
Nabór wolontariuszy (pojedynczych osób i zorganizowanych grup) prowadzi również Kampinoski Park Narodowy. Możliwości współpracy są bardzo ciekawe, można wzbogacić swoją wiedzę i doświadczenia związane z przyrodą. Do zadań wolontariuszy należy między innymi sprzątanie lasu.
To tylko kilka przykładów działań związanych ze sprzątaniem odpadów, które były realizowane przez wolontariuszy na terenie Polski w roku 2018. Takich inicjatyw będzie coraz więcej.
Małe zmiany dokonywane na co dzień przez każdego z nas, w miejscu gdzie mieszkamy, uczymy się, pracujemy i wypoczywamy, skutkują ograniczaniem odpadów w dużej skali – całej naszej planety i ochroną ograniczonych zasobów Ziemi.
źródła:
pl.coca-colahellenic.com/pl/nasze-historie/sprzątanie-świata-z-wolontariuszami-firm-systemu-coca-cola/, dostęp 22.10.2018
naszesmieci.mos.gov.pl/lcue, dostęp 22.10.2018
naszaziemia.pl/programy/ssp/edycja-2018/, dostęp 22.10.2018
www.czystetatry.pl, dostęp 22.10.2018
otop.org.pl/naszeprojekty/chronimy/rezerwaty-otop/beka/, dostęp 22.10.2018
www.kampinoski-pn.gov.pl/wolontariat, dostęp 22.10.2018
