Samorządy wspierają powstawanie dachów zielonych jako sposobu na adaptację do zmian klimatycznych
W ciągu ostatnich 2 lat mogliśmy obserwować rozwój trendu polegającego na prowadzeniu przez samorządy działań wspierających powstawanie w miastach dachów zielonych i roślinnych ścian jako sposobu na adaptację do zmian klimatycznych.
To spełnienie postulatu o którym już od 2013 roku staramy się pisać na naszym portalu ZielonaInfrastruktura.pl i w różnych publikacjach w mediach zewnętrznych. Stąd krótkie omówienie uchwał (stan na luty 2022) w kontekście wspierania powstawania dachów zielonych.
Artykuł nie omawia tematyki roślinnych ścian, przy czym warto zaznaczyć, że większość uchwał dotyczy także tego rozwiązania.
Prekursorem był Wrocław, który już w 2015 roku wprowadził uchwałę pozwalającą na ulgi w podatku od nieruchomości dla budynków z dachami zielonymi. Po 6 latach obowiązywania, w 2021 uchwała uległa znacznej modyfikacji, przedłużono też czas jej obowiązywania do końca roku 2027.
W uchwale z 2015 roku paragraf 1 punkt 1 miał następujące brzmienie
§ 1. Ilekroć w niniejszej uchwale jest mowa o: zielonym dachu – należy przez to rozumieć nasadzenia roślin wieloletnich umiejscowione na dostosowanym wielowarstwowym pokryciu dachowym (z warstwą wegetacyjną o grubości nie mniejszej niż 40 cm) umożliwiającym ich wielosezonową wegetację;
Taka była definicja zielonego dachu w uchwale obowiązującej od 2015 do końca 2021 roku. W nowej wersji uchwały, w 2021 roku zmieniono brzmienie tego punktu i tym samym rozumienie zielonego dachu.
Obecnie § 1 pkt 1 otrzymał następujące brzmienie:
zielonym dachu – należy przez to rozumieć nasadzenia roślin wieloletnich umiejscowione na dostosowanym pokryciu dachowym z warstwą wegetacyjną o grubości nie mniejszej niż 6 cm (w tym maty wegetacyjne) umożliwiającym ich wielosezonową wegetację;
Zmiany w rozumieniu zielonego dachu wynikają z doświadczeń związanych z realizacją uchwały z 2015 roku.
Jak powiedziała w wywiadzie udzielonym ZielonaInfrastruktura.pl Katarzyna Szymczak-Pomianowska, dyrektor Departamentu Zrównoważonego Rozwoju (tzw. Zielonego Departamentu) w Urzędzie Miejskim Wrocławia: W trakcie obowiązywania uchwały otrzymaliśmy sygnały od mieszkańców i organizacji, wskazujących na to, że spełnienie warunku nasadzeń z warstwą wegetacyjną o grubości 40 cm jest trudne z uwagi na konstrukcje dachów. Zdecydowaliśmy się więc na zmianę tego parametru. Zmieniły się również dostępne na rynku technologie. Promujemy dachy ekstensywne, czyli zakładane na cieńszej warstwie substratu i niewymagające intensywnej pielęgnacji.
Zwolnienia są skierowane do właścicieli budynków, na których umieszczono zielone dachy, czy ogrody wertykalne. Zwolnieniu podlegają wszystkie budynki, niezależnie od liczby pięter – również domy jednorodzinne. Uchwała nie dotyczy budynków zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
W Katowicach od 2021 roku obowiązuje uchwała dotycząca zwolnienia od podatku od nieruchomości powierzchni użytkowych lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych i budynków mieszkalnych, w których nie wyodrębniono lokali mieszkalnych, w których utworzono zielone dachy lub ogrody wertykalne na ścianie budynku lub które posiadają zielone fasady na co najmniej jednej całej ścianie budynku.
W przypadku Katowic z ulgi mogą skorzystać nie tylko właściciele mieszkań, ale również przedsiębiorcy. Uchwała dotyczy budynków, które mają nie więcej niż sześć kondygnacji – wyższe będą zwolnione z podatku tylko w połowie.
Zwolnienie z podatku danej nieruchomości ma obowiązywać przez rok, ale będzie możliwe przedłużenie, pod warunkiem utrzymania zieleni w kolejnych latach. Sama uchwała ma obowiązywać do czerwca 2024 r.
Od 1 stycznia 2022 r. także mieszkańcy Kalisza mogą liczyć na zwolnienie z podatku od nieruchomości, jeśli zazielenią dachy lub elewacje swoich domów. Zwolnienie dotyczy wyłącznie budynków mieszkalnych, które nie służą wykonywaniu działalności gospodarczej.
Jak powiedział w wywiadzie dla portalu ZielonaInfrastruktura.pl Prezydent Kalisza Krystian Kinastowski: Zwolnienie może przysługiwać po spełnieniu wszystkich warunków w czasie obowiązywania uchwały, czyli od 1 stycznia 2022r. do 31 grudnia 2026r.
Ogród wertykalny, zielony dach czy zielona fasada – zastosowanie tych ekologicznych rozwiązań również w Toruniu umożliwi ubieganie się o zwolnienie z podatku od nieruchomości. Uchwałę w tej sprawie przyjęła 16 grudnia 2021 r. Rada Miasta Torunia. Zwolnienie z podatku od nieruchomości dotyczy powierzchni użytkowej budynków lub ich części, z wyjątkiem powierzchni zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Dotacje do budowy dachów zielonych w niektórych miastach
W 2020 roku Rada Miejska w Dąbrowie Górniczej uchwaliła zasady udzielania dotacji celowej z budżetu miasta Dąbrowa Górnicza na zadania związane z zagospodarowaniem wód opadowych, a do takich zalicza się również dachy zielone (zostały wymienione w uchwale).
O dofinansowanie na wykonanie systemu zagospodarowania wód opadowych mogą ubiegać się w Dąbrowie Górniczej osoby fizyczne, właściciele nieruchomości lub osoby posiadające inny tytuł prawny do nieruchomości położonej w granicach administracyjnych Gminy. Pod adresem nieruchomości nie może być prowadzona działalność gospodarcza. Dotacja jest udzielana na koszty zakupu materiałów, czy urządzeń wchodzących w skład systemu zagospodarowania wód opadowych.
Dofinansowanie do dachu zielonego wynosi 300 zł/m2, maksymalnie do 4000 zł, jednak nie więcej niż 50% kosztów zakupu materiałów.
Jako dach zielony w uchwale rozumie się pokrycie dachowe składające się z kilku warstw konstrukcyjnych, którego wierzchnia warstwa zbudowana jest z substratu obsadzonego roślinnością.
21 grudnia 2021, na sesji Rady Miejskiej przyjęto uchwałę dotyczącą programu operacyjnego „Zielone dachy dla Miasta Bielska-Białej”.
W Bielsku-Białej o dotację na utworzenie zielonego dachu będą mogły starać się osoby fizyczne, a także wspólnoty mieszkaniowe. Uchwała dotyczy zarówno istniejących budynków, jak i tych, które są dopiero na etapie planowania. W uchwale zastosowany został podział na dachy w uprawie intensywnej i ekstensywnej.
Uchwała wprowadza konieczność prowadzenia kosztów prac pielęgnacyjnych. W kosztach utrzymania dachu ekstensywnego należy zaplanować przeprowadzenie 1-2 prac pielęgnacyjnych w ciągu roku. Dla dachów intensywnych w zależności od rodzaju roślin jest to już 4-8 prac pielęgnacyjnych rocznie.
Kwota dofinansowania dla zielonego dachu ekstensywnego wynosi 200zł/m2, ale nie więcej niż 5 tys. zł. Dla zielonego dachu intensywnego natomiast 400 zł/m2 (nie więcej niż 10 tys. zł).
Z zapowiedzi medialnych wynika, że także inne polskie miasta, w tym Poznań i Częstochowa, Opole planują opracowanie regulacji, które będą stymulować powstawanie dachów zielonych.
Dachy zielone w Warszawskim Standardzie Zielonego Budynku
Dachy zielone jako ważny element zrównoważonego budownictwa zostały uwzględnione w Warszawskim Standardzie Zielonego Budynku, opracowanym przez przedstawicieli miejskiego Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej oraz Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE) w 2021 roku. Wcześniej zostały również uwzględnione w Warszawskim Standardzie Mieszkaniowym.
Ogólnopolski program „Moja Woda“
W programie „Moja Woda”, właściciele domów jednorodzinnych na terenie całej Polski mogli jak dotąd składać wnioski o dofinansowanie do budowy dachów zielonych.
W pkt. 6 ppkt 2 Programu (edycja II, w 2021r.), dotyczącego kosztów kwalifikowanych znalazło się zdanie odnoszące się bezpośrednio do retencjonowania wód opadowych, w tym roztopowych w warstwie drenażowej dachów zielonych.
Każdy właściciel domu jednorodzinnego mógł otrzymać dotację do 5 tys. zł, ale nie więcej niż 80% kosztów kwalifikowanych. Za obsługę wnioskodawców i weryfikację wniosków o dofinansowanie odpowiedzialne były wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
„Moja Woda” to program przygotowany na rzecz łagodzenia skutków suszy przez budowę przy domu instalacji zatrzymujących deszczówkę, finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Jak zapewnia Ministerstwo Klimatu i Środowiska, program ten ma być realizowany do roku 2024.
Dachy zielone to rozwiązania wielofunkcyjne, zapewniające efekt synergii i liczne korzyści ekologiczne
Budując dachy, czy tarasy zielone w miastach uzyskujemy efekt synergii wynikający z łączenia licznych korzyści ekologicznych związanych z ich stosowaniem.
Poza retencjonowaniem wody opadowej należą do nich: niwelowanie negatywnych skutków miejskiej wyspy ciepła, poprawa bioróżnorodności, ograniczenie energochłonności budynków (dachy zielone stanowią izolację termiczną budynków, co powoduje, że poprawiają ich efektywność energetyczną, a tym samym zmniejszają zapotrzebowanie na ogrzewanie zimą i chłodzenie latem), oczyszczanie powietrza, redukcja hałasu.
Dzięki tym cechom dachy zielone są uznawane za rozwiązania wielofunkcyjne, które jest pomocne w procesach ochrony klimatu i adaptacji do istniejących już zmian klimatycznych.
Autor: Katarzyna Wolańska, ZielonaInfrastruktura.pl
Zachęcamy także do zapoznania się z innymi artykułami, w których pisaliśmy o programach i działaniach samorządowych stymulujących powstawanie dachów zielonych i roślinnych ścian w miastach oraz na temat ogólnopolskiego programu „Moja Woda”:
Radni w Opolu przygotowali uchwałę wspierającą powstawanie dachów zielonych i roślinnych ścian
Od 22.03.21 dofinansowanie do dachów zielonych w ogólnopolskim programie „Moja Woda”
Toruń: ulgi w podatku od nieruchomości za zielony dach, ogród wertykalny, zieloną fasadę
Wspieranie budowy dachów zielonych w miastach – pionierskie działania we Wrocławiu
Wywiad z Katarzyną Szymczak-Pomianowską, dyrektor Departamentu Zrównoważonego Rozwoju w UM Wrocławia
Wrocław: Zielone ściany i dachy – zwolnienie z podatku od nieruchomości
Przełomowy program operacyjny „Zielone dachy dla Miasta Bielska-Białej”
Dąbrowa Górnicza: do 4000 zł dofinansowania z budżetu miasta na dachy zielone
