Czym jest zielona infrastruktura – dachy zielone jako element zielonej infrastruktury w miastach
Zielona infrastruktura jest instrumentem, który wykorzystuje przyrodę w celu uzyskania korzyści ekologicznych, gospodarczych i społecznych (tzw. usługi ekosystemów).
Zielone (z zastosowaniem roślinności) i niebieskie (wodne) obszary to jedno z narzędzi zapobiegania poburzowym podtopieniom, stworzenia przyjemnego miejskiego mikroklimatu, a także zróżnicowanego środowiska naturalnego w mieście (bioróżnorodność).
Budowanie zielonych dachów, zwłaszcza ekstensywnych (dachy budynków pokryte roślinnością), zielonych ścian (ściany budynków pokryte roślinnością) oraz pozostawianie niezabudowanych terenów zielonych, czy tworzenie nowych nasadzeń zieleni w tkance miejskiej (nawet na małym obszarze) to elementy składowe tzw. zielonej infrastruktury w miastach, czyli działań związanych z instalacją roślin w mieście.
W połączeniu z rozwiązaniami z zakresu niebieskiej infrastruktury (system gospodarowania wodą), infrastruktura zielona zwiększa retencję wody deszczowej i stanowi element zapobiegania powodziom (Podręcznik adaptacji dla miast, 2015).
Rola zielonej infrastruktury we współczesnych miastach została podkreślona poprzez przyjęcie przez Komisję Europejską w maju 2013 r. specjalnej strategii, której celem jest zachęcenie do stosowania zielonej infrastruktury i szerszego jej uwzględniania w planowaniu przestrzennym.
Więcej na ten temat:
Ze względu na potrzebę adaptacji do zmian klimatu zielona i błękitna infrastruktura pojawiają się jako cenne narzędzia w wielu strategicznych dokumentach opracowywanych dla i przez polskie miasta oraz w realizowanych aktualnie projektach.
Wprowadzenie na szerszą skalę dachów zielonych wpisuje się w strategię przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu, adaptacji do zmian klimatu i poprawy jakości życia mieszkańców. Podstawowe funkcje dachów zielonych w odniesieniu do klimatu miasta to retencjonowanie wody opadowej, redukcja zanieczyszczeń powietrza i osłabienie negatywnych efektów zjawiska miejskiej wyspy ciepła.
Nie każdy teren zielony w mieście przynosi jednakowe korzyści jako zielona infrastruktura. Dla przykładu kryteria te spełniają zielone dachy ekstensywne (dachy porośnięte rozchodnikami, czyli roślinnością sucholubną, które nie wymagają systematycznych prac związanych z koszeniem i podlewaniem), analogicznie taką roślinność można też stosować na gruncie wokół budynków, czy na skarpach, a nawet na zielonych torowiskach. Tych samych korzyści w infrastrukturze miasta nie mamy stosując np. trawniki, ponieważ trzeba je nawozić oraz podlewać i kosić wiele razy w sezonie wegetacyjnym – wymagają więc dużo nakładów pracy i kosztów oraz zużywają tak cenne obecnie zasoby jak woda, czy energia elektryczna lub paliwo do kosiarki.
Powodów dla których warto stosować dachy i tarasy zielone jest wiele: klimatyczne, ekologiczne, estetyczne, ponieważ należy redukować emisję CO2 do atmosfery, zachodzi konieczność zapobiegania powodziom i ze względu na potrzebę poprawy jakości życia mieszkańców.
Ze względów ekologicznych warto stosować te rozwiązania na większą skalę, w sektorze publicznym, na dużych inwestycjach i stymulować budowę dachów zielonych o dużej powierzchni.
Przykładem realizowania przez miasto świadomej polityki w tym zakresie może być Berlin, gdzie na Placu Poczdamskim powstały obok siebie budynki z dachami zielonymi o łącznej powierzchni 40 000 m2. Dachy zielone o tak dużej łącznej powierzchni, obok zbiornika retencyjnego o objętości 3 500 m2 i sztucznego jeziora o powierzchni 13 000 m2 stanowią element systemu zbierania, oczyszczania i wykorzystywania krajobrazowego wód opadowych.
Dachy zielone na budynkach przy Placu Poczdamskim w Berlinie (łączna powierzchnia dachów zielonych ok. 12 000 m²), fot. Katarzyna Wolańska
