Czy słyszeliście już o FEnIKS-ie?
Mowa o Funduszach Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (o chwytliwym skrócie, nawiązującym do mitycznego ptaka odradzającego się z popiołów), czyli o następcy starego dobrego POIiŚ-a. Program ten ma przyczynić się do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej, ochrony środowiska oraz przeciwdziałania zmianie klimatu i adaptacji do niej, ma także wesprzeć inwestycje transportowe oraz ochronę zdrowia i dziedzictwa kulturowego.
Parę faktów o Programie
Budżet całego Programu to 135 mld zł, z czego niemal 112 mld zł będzie pochodziło ze środków #UE (Fundusze Europejskie), a koordynuje go Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.
Cele #FEnIKS skupiają się wokół 8 priorytetów:
- Wsparcie sektorów energetyka i środowisko z Funduszu Spójności
- Wsparcie sektorów energetyka i środowisko z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)
- Transport miejski
- Wsparcie sektora transportu z Funduszu Spójności
- Wsparcie sektora transportu z EFRR
- Zdrowie
- Kultura
- Pomoc techniczna
Szczegółowy Opis Priorytetów (SzOP)
Pozwólcie, że (z racji moich zainteresowań zawodowych i naukowych) skupię się na części tego Programu poświęconej wodzie i środowisku, w szczególności w kontekście ochrony klimatu i adaptacji do skutków jego zmiany – poniżej kilka spostrzeżeń, które nasuwają się po lekturze SzOP-a (kolejne zwierzę w tym Programie 😉
- ponad połowa środków w ramach priorytetu 1 posłuży zwiększeniu efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej, mieszkalnych i zakładowych, w ramach tej kwoty będzie wsparcie dla Programu “Czyste Powietrze” [Działanie “Efektywność energetyczna”]
- wsparcie na wymianę systemów grzewczych zasilanych stałymi paliwami kopalnymi (w tym węglem i gazem) możliwe będzie tylko do końca 2025 r. i wyłącznie w połączeniu z inwestycjami w efektywność energetyczną (renowację) budynków [Działanie “Efektywność energetyczna”]
- znajdą się pieniądze na wsparcie zrównoważonych systemów gospodarowania wodami opadowymi z udziałem zieleni / zielono‐niebieskiej infrastruktury / rozwiązań opartych na przyrodzie [działanie “Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu”] – działanie to dotyczy jedynie 44 miast powyżej 100 tys. mieszkańców, dla które uczestniczyły w projekcie ”Opracowanie planów adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców”, oraz Warszawy
- będzie możliwość sfinansowania przedsięwzięć wynikających z KPOŚK i wymogów dyrektywy ściekowej [działanie “Gospodarka wodno‐ściekowa”] – co ważne, dotyczy to tylko aglomeracji o wielkości co najmniej 15.000 RLM
- dofinansowana zostanie ochrona gatunków i siedlisk przyrodniczych, opracowanie dokumentów planistycznych dla obszarów chronionych oraz zwalczanie gatunków obcych [działanie “Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury”]
- wsparciem zostaną objęte projekty ukierunkowane na rozwiązanie istotnych problemów środowiskowych i trwale przywracające usługi ekosystemów oraz „odbetonowanie” terenów miejskich [działanie “Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury”]
- finansowane będą projekty związane z wytwarzaniem paliw alternatywnych z OZE (w szczególności biometanu i zielonego wodoru) [działanie “Rozwój OZE”]
- w ramach działania “Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom” wspierane będą np. zrównoważone systemy gospodarowania wodami opadowymi, opracowanie MPA, mała retencja, renaturyzacja cieków oraz budowa, przebudowa lub remont urządzeń wodnych i infrastruktury towarzyszącej, służących zmniejszeniu skutków powodzi lub suszy, oraz edukacja w zakresie kwestii klimatycznych, adaptacji do zmian klimatu oraz ochrony zasobów wodnych
- budowa i modernizacja infrastruktury niezbędnej do ujęcia, uzdatniania, magazynowania i dystrybucji wody będzie finansowana w ramach oddzielnego działania (”Woda do spożycia”), ale jedynie w gminach pow. 15.000 mieszkańców
Jeszcze na koniec kilka bardziej szczegółowych uwag z zakresu budownictwa hydrotechnicznego:
- w ramach FEnIKS nie będą wspierane zbiorniki wielofunkcyjne, prace utrzymaniowe ani regulacyjne rzek,
- brak możliwości realizacji projektów powodujących zastosowanie art. 4 ust. 7 #RDW, czyli w skrócie takich, które mogą powodować nieosiągnięcie celów środowiskowych dla jednolitych części wód,
- budowle typu ostrogi, kierownice czy opaski brzegowe mogą być wsparte jedynie jako elementy kompleksowego projektu (jeśli stanowią komponent uzupełniający i są konieczne dla realizacji celu głównego projektu).
Autor: Adam Perz
Artykuł pierwotnie był publikowany na LinkedIn.
Więcej na:
https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/startuje-najwiekszy-program-krajowy-w-calej-ue–fundusze-europejskie-na-infrastrukture-klimat-srodowisko-2021-2027
https://www.feniks.gov.pl/